lunes, 2 de febrero de 2009

Choben paloma

M'ese estimato más no escribir istas linias...

L'atro día, o sabado, binió, t'an que yo yera, una paloma. No sé cómo, pero arribó dica os míos piez una paloma. Pa arribar dica an que yo yera, abió de puyar buena cosa d'escaleras (no sé cómo lo fizo, pero puyó). No yera una paloma como totas as palomas que eba bisto dica alabez. No yera tan grisa como totas as demás palomas. Teneba as colors más claras que no as atras palomas.

A pobrichona no podeba ni an fer bolito -debeba d'estar ferita u malichota-, miraba de fer garras, manimenos cuasi no se manteneba dreita. Yera embabiecata. Parixeba que yera puyata pa demandar aduya y dezir: aduya-me. Malas que la biyé, la pillé y la dexé entre as mías mans; contino le fize unas festetas. Dimpués, dezidié de baxar-la enta la carrera y dexar-la a la bimbola. Continaba igual: no feba garras, se cantoniaba, y prou que no podeba fer bolito. Me la miré de nuebas y se ficó debaxo d'uns autos, como no podeba pillar-la, me'n puyé atra bez enta alto.
Me miré por a finestra a biyer qué feba a paloma. Alabez paré cuenta que uns misachotes (ben de tener bels 15-16 años) se la miraban fito-fito, y un d'els la encorreba por debaxo d'os autos. En que salió a paloma d'an que s'amagaba, o malnaxito, como si d'un pilotón se tratase, le fotió una patada y dimpués beluna más. Tot biyendo ixa eszena d'a mía boca salión diferens farinazos, que, por cortesía, no reproduciré.

De camín baxé. Astí, tirata en o suelo, yera a paloma. Me miré a la paloma y teneba os güellos ubiertos. Dimpués a mía mirada s'enfiló enta par d'os misachotes (cuatre u zinco zagals y atras dos zagalas), yeran esmelicando-se-ne, y les respulié: ¿Tos ha feito grazia o que ez feito? (les ne pregunté en castellano). Un d'els s'atribió a contestar que "sí". Continaban esmelicando-se-ne.
Torné a mirar-me a la paloma: os suyos gollez s'eban zarrato... pa cutio. Pillé a paloma y me la lebé. Entre que me'n iba, un d'ixos carnuzes m'espetó: hazle el boca a boca. No querié seguir-les o chuego y estié sin tartir. Y continón esmelicando-se-ne.

M'encarrañé asabelo... muito, arrienda, prou... Istos son os chóbens de 15 años. Toz se'n rediban. Toz menos yo. Parixeba que fuese un "bicho raro". ¿Por qué tendría de redir-me-ne? Yo no feba ixo cuan teneba 15 años.

¿Qué mal les fizo a paloma? Ella no quereba que aduya, no se trobaba bien, y miraba aduya, quereba que belún le aduyase. No quereba atra cosa. No podeba ni sisquiera bolar. Yera desesperata y, por ixo, talmén binió dica an que yera yo, dica os míos piez. Me fizo muito duelo. Podeba aber-la dexato en atro puesto, lexos d'ixa chentota. Qué de buen fer ye fer-le mal a un animalón. Y encara más si ye ferito, ei?

Si o carnuz ixe, cuan teneba un añet -u seis, u siete, u diez-, lo esen dexato albandonato a la bimbola, ¿qué abría feito?, ¿talmén le esen fotito un batán?, tamién nos ne ésenos esmelicato. Cuan semos vulnerables ye prou de buen fer mal. Ye prou senzillo.

Curiosamén y casual, güe he leito que uns chóbens italianos han cremato a un indio (d'ixos que les dizen "sin teito", bonico eufemismo). As suyas razons -curiosamén y casual-: por diversión. Curiosamén y casual os chóbens italianos tamién yeran fillos de papa como os atros. Curiosamén y casual, os italianos, igual como os atros, serán estatos firme rato esmelicando-se-ne.


La Paloma
de Rafael Alberti


Se equivocó la paloma,
se equivocaba.

Por ir al norte fue al sur,
creyó que el trigo era el agua.

Creyó que el mar era el cielo
que la noche la mañana.

Que las estrellas rocío,
que la calor la nevada.

Que tu falda era tu blusa,
que tu corazón su casa.

(Ella se durmió en la orilla,
tú en la cumbre de una rama.)


s'entibocó a paloma

6 comentarios:

Joan de Peiroton dijo...

Qué vòs que te digui? La manièra dab laquau ua persona tracta los animaus te'n ditz fòrça sus aquesta persona.

"O zagal de Molinero l'arco" dijo...

¡¡ Cagüen o melico !!, ixa ye a educazion de muitos chobens,¿y de quien ye a culpa?. No me digaz que ye da sozieda. Os pais semos os responsables d'inculcar a os nuestros fillos o que ye bueno y o que ye malo.

Chabier Lozano dijo...

I hai chent pa tot, pero per desgracia d'estes especímens se'n vei per cada día més.

Orebuc dijo...

Estoi que per disgrazia d´istos mozets bi´n ha muitos.
Lo pior... que si fan ixo con un animal, que no feran en o instituto.
Pais y escuela son os alazez d´a educazion.

Onset dijo...

A mía ideya yera transmitir que ixos mesmos misaches -si estasen empifolatos u tampoco cal- y s'esen trobato bel 'sin teito' prou que le esen feito o mesmo que ixos italianos. No i hai diferenzia. Tamién lo esen feito con bel gatet, can u o que fuese. Y tot, por qué? Pa fer-sen más 'mastos' u impresionar.

Zagal, a soziedá tiene culpa y a educazión (de pais y escuela) tamién. Prou que no ye cheneralizable, pero en ixos casos sí.

A yo me fa duelo ixa chen que ha d'aguantar-los en institutos. Porque sólo pueden fer que ixo: aguantar-los. No i hai atra cosa a fer. O malo ye tamién que ixos chóbens han de gubernar-nos.

Chuan Chusé Bielsa Alquézar. dijo...

Como muito bien diziba Gandhi, o grau de zibilizazión d'un país se mide en funzión de cómo trata a os suyos animals.

Grazias por o ser un exemplo con a tuya sensibilidá.