jueves, 8 de octubre de 2009

Esquillada en Bestué


Como siempre gosamos meter bel texto en aragonés, tornamos a fer-lo. Ixo sí, siempre mirando que siga de diferens puestos. En ista ocasión, tornamos ta Sobrarbe, pero, antiparte, enta una d'ixas "zonas blancas", an que parex que, seguntes quí, no se charra una luenga diferén d'a d'o Imperio. Ai, en Bestué qué aragonés más bonico no se i charra(ba), ixe aragonés zentral tan beroyo.


Pillo lo texto d'a rebista El Gurrión, que s'edita en A Buerda. En concreto d'o numero 115 y l'autor ye Saturnino Puértolas, d'o lugar de Bestué.


Reproduzco tal como ye o texto orichinal (se pare cuenta en que bi ha buena cosa de castellanismos y, entre altras cosas, en o toponimo Balbastro -que se replega por tot o territorio d'o nuestro biellizo país-).


(Saturnino, veterano suscriptor de la revista, nos manda, de puño y letra, esta pequeña crónica de la recuperación en Bestué de una vieja tradición: “as esquilladas de l´ivierno”. En la transcripción del texto, se ha podido deslizar algún error de interpretación, aunque esperamos que no haya sido así. Se ha respetado la ortografía utilizada por nuestro colaborador).


Después de más de 50 años, sonaron os cuartizos por as calles de Bestué, o día 17 de chinero (San Antón) en una esquillada.

En a mía infancia se feba desde o dia los Reyes asta este día, todas as noches. Aunque aquí beigas to mullers y solo un hombre, antes solo feban as esquilladas os mozos y os crios ya gordos. Se feban por as calles, asta San Juan, a Colladeta, O Sarrate, a Costaniella, a Cruz de Cumo, as eras da Ruala… Esto to yera alredol do lugar. Esta esquillada la organizó esta muller que se be en medio d´a foto con os cuartizos: Mari Carmen Puértolas Solans, de casa Marcial de Bies, residente en Monzón. Su padre (Miguel Puértolas), de Bestué, de casa Antón de Mur, casau ta Bies.

Como digo, Mari Carmen, tubo o balor de subilos de propio de Monzón pa fer esto, en colaboración con Nuri Puértolas Villacampa y sus hijas de casa Cerolas de Puértolas y su madre de Bestué: Pilar Villacampa Garcés.

Boy a seguir fendo un pequeño relato de o que abrán andau estos cuartizos desde a montaña Sesa, o de Puértolas, Bestué.

¡Cuántas beces abrez cruzau a plana Puértolas t´arriba y t´abajo!

Cuántas beces abrez dormiu en Abuerda. Cuántas veces abrez pasau por L´Aínsa, A Mata, San Benito, a punta sierra de Naval; Naval por mitá d´o lugar, Cuello de Hoz, Mesón de Hoz, el Coso de Balbastro, dirección montes abajo y allá, como por ejemplo, el año 1968 a monte Lizana, en las Cellas, Ponzano, Barbuñales, estaban con los de mi casa: casa Aines.

Tos doy gracias por permitirme fer as fotos y este escrito, mullers y críos. T´os animo pa que sigaz conservando y recuperando nuestra historia y nuestra cultura pasada porque sino lo femos nosotros, nadie lo fará ya. Gracias.

Saturnino Puértolas

No hay comentarios: